Vos | Egel | Ree | Bosmuis | Bruine rat | Hond & Kat | Fazant | Steenmarter

De steenmarter

Martes foina

Natuurinfotafel Groningen ecoduct Steenmarter

Steenmarter op de wereld en in Nederland
Hoeveel verschillende soorten marters bestaan er?
In Nederland komen 9 soorten marterachtigen voor. Alleen de steenmarter en de boommarter horen bij de ‘echte’ marters.

Hoeveel marters wonen er in Nederland?
In Nederland leven ongeveer 5.000 steenmarters. Hiernaast zie je op een kaartje van Nederland waar de steenmarter voorkomt. Als je erop klikt wordt het plaatje groter en zie je tot vandaag waar steenmarters zijn gezien.

Hoe ziet de steenmarter eruit?
Hoe herken je de steenmarter?
De steenmarter is voornamelijk bruin van kleur. Alleen op zijn borst en keel heeft hij een witte vlek. De steenmarter lijkt heel erg op de boommarter. Het mannetje van de steenmarter is iets groter dan het vrouwtje, maar de kleuren zijn hetzelfde.

Hoe groot is een steenmarter?
Een steenmarter is van het puntje van zijn neus tot aan zijn kont 40 tot 50 cm lang. Hij heeft ook een mooie lange staart van wel 25 cm lang.

Hoe zwaar is een steenmarter?
De mannetjes zijn wat zwaarder dan de vrouwtjes. Een mannetje weegt 1,5 tot 2 kilo. Het vrouwtje weegt 700 gram tot 1,7 kilo. Dat is te vergelijken met 1 tot 2 pakken melk of suiker.

Hoe oud wordt een steenmarter?
Een steenmarter kan in gevangenschap wel 18 jaar worden! In het wild worden ze meestal 10 jaar oud.

Hoe en waar steenmarters leven
Waar wonen steenmarters?
Het natuurlijke leefgebied van de steenmarters zijn bossen en bosranden op rotsheuvels tot hoog in de bergen. Doordat we steeds meer steden hebben waar de meeste gebouwen van steen zijn, vindt de steenmarter dat ook goede plekken om te wonen. Daarom komen steenmarters steeds vaker voor in en rond steden, waar ze in schuren en huizen gaan wonen.

Bouwen steenmarters een hol?
De steenmarter maakt geen eigen hol. In plaats daarvan zoekt hij natuurlijke holtes tussen stenen en in bomen. Wij mensen bouwen steeds meer huizen. Steeds vaker leeft de steenmarter daardoor ook in onze huizen en schuren. Een gat ter grootte van een wc-rol is voor een steenmarter al bijna groot genoeg om een huis binnen te komen!

Hoe groot is het territorium van een steenmarter?
Steenmarters zijn roofdieren. Dit betekent dat ze moeten jagen om hun eten te vinden. Dit doen steenmarters in een speciaal gebied: een territorium. Het territorium wordt door het mannetje goed verdedigd tegen andere mannetjes. Ieder mannetje heeft zo zijn eigen gebied waar hij zijn eten vindt en waar hij met een vrouwtje kinderen krijgt. Een steenmarter kan een heel groot territorium hebben. De hoeveelheid voedsel bepaalt de grootte. Het territorium kan wel 700 hectare groot zijn, dat is net zo groot als 1.000 voetbalvelden bij elkaar.

De grens van zo’n gebied wordt vaak gevormd door een weg, een sloot, een spoorlijn of gewoon een helling in het landschap. Om aan te geven dat in een bepaald gebied al een mannetje en een vrouwtje (met of zonder jongen) wonen, laten de steenmarters sporen achter. Ze markeren hun territorium, bijvoorbeeld door op bepaalde plekken te plassen en te poepen neer te leggen.

Steenmarterkinderen
Wanneer krijgen steenmarters baby’s?
De volwassen steenmarters paren in de periode juni tot augustus. Pas na de winter, in de periode maart tot april, worden de jongen geboren.

Hoe lang zit een steenmartertje in de buik van de moeder?
Steenmarters zijn 9 maanden in verwachting van hun baby’s, dat is net zo lang als bij mensen.

Hoeveel jongen krijgt een steenmartermoeder per keer?
Wij mensen krijgen meestal 1 kindje per keer, maar bij steenmarters zijn dit er vaak 3 tot 7 tegelijk. Een drukte van jewelste dus voor de moeder.

Wanneer komen de jonge steenmarters het hol uit?
Jonge steenmarters worden blind geboren. Na ongeveer 1 maand gaan de ogen open en kunnen ze zien. De jongen drinken de eerste 8 weken melk bij de moeder, maar vanaf 6 weken gaan ze ook al wat andere dingen eten. Na 8 tot 10 weken verlaten de jongen het nest.

Wat is het beste moment om steenmarters te zien?
Steenmarters zijn vooral ’s nachts actief, maar als de jongen in het nest zitten kun je ze af en toe wel eens zien. Als het heel warm is willen ze hun hoofdjes wel door het gat naar buiten steken.

Hoe lang blijven steenmarterkinderen bij hun moeder?
Na ongeveer 16 weken zijn de jonge steenmarters oud genoeg om zonder moeder te kunnen overleven. De jongen blijven dan nog wel 7 weken bij de moeder. Mensenkinderen doen daar veel langer over, ongeveer 20 jaar!

Speuren naar sporen
Hoe weet je dat ergens steenmarters leven, zonder dat je ze echt gezien hebt?
Doordat steenmarters vooral in het donker eten gaan zoeken kom je ze niet vaak tegen. Gelukkig laten ze wel sporen achter die we kunnen vinden als het licht is. Steenmarters gaan elke dag op zoek naar eten en daarvoor moeten ze soms grote afstanden lopen. Als ze dan over een zandpad hebben gelopen kan je soms de pootafdrukken vinden.

Waar poepen en plassen steenmarters?
Steenmarters hebben een aparte plek waar ze plassen en poepen, die noemen we een 'latrine'. Ook als ze in gebouwen wonen, maken ze daar een latrine. Dat stinkt enorm en geeft veel overlast voor de mensen die daar werken of wonen.

Laten steenmarters nog andere sporen achter?
Steenmarters knagen in de herfst vaak aan draden in auto’s. Dit zijn meestal jonge dieren die op ontdekkingstocht gaan. In de draden zit soms visolie en dat vinden steenmarters heerlijk! Vaak werkt de auto dan niet meer.

Natuurinfotafel Groningen ecoduct Egel foto1

Steenmartervoedsel
Waaruit bestaat het menu van steenmarters, wat eten ze?
Steenmarters eten (bijna) alles, maar vooral vlees. Zo zorgen steenmarters ervoor dat er niet te veel muizen en ratten bij onze huizen leven. Verder eten ze ook wel vogels, eekhoorns en soms staan kikkers op het menu, maar ook bessen, vruchten en eieren. De steenmarter eet ook dode dieren en daarmee helpt hij de natuur om die beesten op te ruimen.

Hoe zit het gebit van een steenmarter eruit?
Mensenkinderen hebben 20 melktanden, volwassen mensen hebben 32 tanden. Volwassen steenmarters hebben er iets meer: 38. Ze hebben namelijk meer snijtanden dan wij mensen.

Hoe zit het met de zintuigen van een steenmarter?
Bij het zoeken naar voedsel gebruikt de steenmarter vooral zijn neus en zijn oren. Hij kan namelijk niet zo heel goed zien.

Vijanden van de steenmarter
De grootste natuurlijke vijand van de steenmarter is de vos. Jonge steenmarters worden ook weleens door katten of honden gepakt. Op zoek naar voedsel zwerven steenmarters over grote afstanden door een gebied. Steeds vaker sterven steenmarters daarbij als gevolg van het steeds drukker wordende verkeer in Nederland (meer wegen en meer auto’s per weg). Hierdoor is de kans dat een steenmarter onder een auto komt steeds groter. Ieder jaar worden ongeveer 250 steenmarters doodgereden.

Taal
Hoe heet een mannetje bij steenmarters?
De mannetjes noemen we ram.

Hoe heet een vrouwtje bij steenmarters?
Een vrouwtjessteenmarter heet een moer. Dit lijkt wel een beetje op ‘moeder’.

Hoe noem je de steenmarterkinderen?
De kinderen van steenmarters hebben geen aparte naam.

De steenmarter in het buitenland, hoe heet hij daar?

De steenmarter komt ook in andere landen voor, maar hoe worden ze daar genoemd. Hieronder vind je, voor een aantal in de buurt liggende landen, hoe ze de steenmarter daar noemen:

  • Duitsland: Steinmarder
  • Engeland: Beech marten of stone marten
  • Frankrijk: Fouine
  • Spanje: Garduña