Spanners
(Geometridae)
Bloeitijd: mei - september
De spanners zijn een groep van nachtvlinders waarvan in Nederland ongeveer 300 soorten voorkomen. Als je bedenkt dat er in totaal maar iets meer dan 50 soorten dagvlinders voorkomen in Nederland, dan kun je nagaan hoe groot deze familie is! Niet alle nachtvlinders vliegen ook ’s nachts, sommigen vliegen overdag of tijdens de ochtend-/avondschemering. Je kunt altijd zien dat het nachtvlinders zijn door even de uiteinden van de antennen te bekijken. Bij dagvlinders zit daar altijd een verdikt knopje, terwijl bij nachtvlinders de antennen uit waaiertjes bestaan die wat lijken op kleine veertjes of gewoon uit eenvoudige sprietjes. Als spanners stil zitten, hebben ze hun vleugels altijd opengespreid.
Een opvallende eigenschap van de rupsen is de manier waarop ze zich voortbewegen. Ze houden zich met poten op het achtereinde van hun lichaam vast aan een takje of blaadje. Vervolgens strekken ze zich met de rest van hun lichaam helemaal uit en pakken zich met de voorpoten weer vast. Daarna trekken ze het achterlijf helemaal naar voren voor de volgende stap. Elke stap is dus precies even lang! Kijk maar eens naar het filmpje. Aan deze manier van lopen hebben deze vlinders de naam ‘spanners’ te danken. Ook hun wetenschappelijke naam Geometridae betekent 'landmeters'. De ‘poten’ aan de achterkant van het lichaam zijn alleen bij de rupsen aanwezig. We noemen deze poten ook wel 'pseudopoten', dit zijn uitgroeiingen van de huid en verdwijnen na de verpopping. De zes poten aan de voorkant van het lichaam zijn wel echte poten, deze houden ze dan ook na de verpopping.
Van de volwassen vlinders van sommige soorten hebben de vrouwtjes helemaal geen vleugels! Ze kruipen na de verpopping naar een plek toe waar mannetjes ze makkelijk kunnen vinden, bijvoorbeeld op een paar meter hoogte op een boomstam. Vervolgens zoeken de mannetjes ze op (hiervoor gebruiken ze hun antennen, waarmee ze de geurstoffen van de vrouwtjes kunnen ruiken) om te paren.
De vlinder op de foto is een geoogde bandspanner (Xanthoerhoe montanata). Deze spanner is algemeen en komt door heel Nederland voor.