Vos op de wereld en in Nederland
Hoeveel verschillende soorten vossen bestaan er?
Over de hele wereld kun je 12 soorten vossen vinden, maar in Nederland hebben we alleen de rode vos.
Hoeveel vossen wonen er in Nederland?
In Nederland leven tussen de 120.000 en 140.000 vossen. Hiernaast zie je op een kaartje van Nederland waar de vos voorkomt. Als je erop klikt wordt het plaatje groter en zie je tot vandaag waar vossen zijn gezien.
Hoe ziet de vos eruit?
Hoe herken je de vos?
De vos is een van de grootste roofdieren van Nederland. Hij heeft een rode vacht, met witte vlekken op zijn onderkaak, hals, borst en aan het puntje van zijn staart. In de winter is de vos roodgrijs tot roestbruin van kleur. Het mannetje van de vos is iets groter dan het vrouwtje, maar de kleuren zijn hetzelfde.
Hoe groot is een vos?
De vos is iets groter dan een kat, ongeveer 80 tot 130 centimeter lang. Een vos lijkt vaak groter door zijn dikke vacht en zijn lange, dikke staart. Wist je dat de staart van een vos ongeveer een derde van de hele lengte is? De vos gebruikt zijn staart om zijn evenwicht te bewaren tijdens het rennen. In de koude nachten is het ook een heerlijk warm dekentje.
Hoe zwaar is een vos?
Tussen de 7 en 14 kilogram, oftewel 7 tot 14 pakken suiker of melk. Dat is bijna twee keer zo zwaar als een kat.
Hoe oud wordt een vos?
Een vos kan wel 9 jaar worden, maar meestal worden ze 3 jaar oud.
Hoe en waar vossen leven
Waar wonen de vossen?
Vossen wonen in heel verschillende gebieden. In de weilanden, op de akkers en in het buitenland zelfs in de bergen. In Nederland wonen vossen ook dicht bij de steden en dorpen en zien we ze weleens in stadsparken. Als vossen jongen krijgen of hebben woont de moeder met de jonge welpjes in een hol onder de grond. Vossen bouwen hun hol graag in loofbossen. Dit zijn bossen met bomen en struiken die in die winter hun bladeren laten vallen. De vader leeft niet in dit hol, maar komt wel voedsel brengen. Als vossen geen jongen hebben wonen ze op andere plekken, niet in een ondergronds hol. Dan zoeken ze boven de grond naar schuilplaatsen en slaapplekjes. Deze plekken noemen we ook wel ‘legers’.
Hoe bouwen vossen een hol?
Vossen kunnen heel goed zelf een hol graven, maar ze zijn vaak een beetje lui. Regelmatig komt het voor dat vossen een konijnenhol inpikken en dit hol verder uitgraven. Soms nemen ze ook hun intrek in een (oude) dassenburcht. Een enkele keer leven ze dan samen met de das in dit hol, maar meestal gaat de das op zoek naar een nieuwe plek. De vos laat namelijk veel etensresten in zijn hol slingeren, waardoor het heel erg gaat stinken.
Hoe ziet een vossenhol eruit?
De ingang van het vossenhol ligt meestal tussen de wortels van een grote boom. Vanaf de ingang maken ze dan een tunnel van een tot drie meter naar de woonkamer die we een 'ketel' noemen. De ketel is ongeveer 60 tot 90 cm breed. Een vossenhol heeft meerdere uitgangen of vluchtpijpen, zodat hij altijd ergens naar buiten kan.
Hoe groot is het territorium van een vos?
Vossen zijn roofdieren. Dit betekent dat ze moeten jagen om hun eten te vinden. Dit doen vossen in een speciaal gebied: een territorium. Het territorium wordt door de mannetjesvos goed verdedigd tegen andere mannetjes. Ieder mannetje heeft zo zijn eigen leefgebied waar hij zijn eten vindt en waar hij met een vrouwtje kinderen krijgt.
De grens van zo’n gebied wordt vaak gevormd door een weg, een sloot, een spoorlijn of gewoon een helling in het landschap. Om aan te geven dat in een bepaald gebied al een mannetje en een vrouwtje (met of zonder jongen) wonen, laten de vossen sporen achter. Ze markeren hun territorium. Dit gebeurt bijvoorbeeld door op bepaalde plekken te plassen en keutels neer te leggen.
Hoe groot het territorium van een vos is, hangt af van hoeveel eten in het gebied te vinden is. In gebieden met veel eten is een territorium ongeveer 50 hectare groot, dat is ongeveer 70 keer zo groot als het voetbalveld in de Euroborg. Als er maar weinig eten te vinden is, wordt het territorium groter. Dan kan het wel groeien tot 1.000 hectare of meer, dit zijn meer dan 1.400 voetbalvelden.
Vossenkinderen
Wanneer krijgen vossen baby’s?
De volwassen vossen paren in de periode december tot februari en vanaf maart worden de eerste welpjes geboren. Alleen de oudere vrouwtjes krijgen jongen.
Hoe lang zit een vosje in de buik van de moeder?
Vossen zijn 7 tot 8 weken in verwachting van hun baby’s. Bij mensen duurt dit ongeveer 42 weken.
Hoeveel jongen krijgt een vossenmoeder per keer?
Wij mensen krijgen meestal 1 kindje per keer, maar bij vossen zijn dit er vaak 3 tot 6 tegelijk. Een drukte van jewelste dus voor de moeder.
Wanneer komen de jonge vossen het hol uit?
Jonge vosjes, welpen, blijven de eerste weken van hun leven lekker onder de grond in het warme hol. Wist je dat de moeder dit hol extra lekker warm en zacht maakt door een deel van haar eigen vacht uit te trekken en dit in het hol te brengen? Konijnen doen dit ook, misschien heb je dat weleens gezien. In het hol drinken de jongen de eerste weken alleen maar de melk van hun moeder. Pas na 3 tot 4 weken komen ze voor het eerst buiten het hol. Vooral in het begin blijven ze nog bij hun vossenhol in de buurt. Als er gevaar dreigt kunnen ze snel terug naar hun veilige hol.
Wat is het beste moment om vossen te zien?
Als de welpen oud genoeg zijn, komen ze uit hun hol. Ze zijn dan samen met de moedervos in de buurt van het hol te vinden. Meestal is dit tussen de middag, want dat is het warmste moment van de dag. Samen met broertjes, zusjes en moeder gaan de welpjes dan spelen. Dit spel is ontzettend belangrijk als leermoment om later in hun eentje te kunnen overleven.
Hoe lang blijven vossenkinderen bij hun moeder?
Na ongeveer 6 maanden zijn de jonge vosjes in oud genoeg om zonder hun moeder te kunnen overleven. Jonge mannetjes blijven toch nog tot ongeveer 9 maanden bij hun moeder. Daarna trekken ze vaak ver bij hun familie vandaan. Mensenkinderen doen daar veel langer over, ongeveer 20 jaar! Jonge mannetjes trekken soms wel honderden kilometers ver weg. Daar vinden ze dan hun eigen leefgebied. De jonge vrouwtjes blijven vaak langer bij de moeder en helpen dan met de verzorging van jongere broertjes en zusjes. Sommige vrouwtjes trekken zelfs helemaal niet weg.
Speuren naar sporen
Hoe weet je dat ergens vossen leven, zonder dat je ze echt gezien hebt?
Vossen worden meestal pas actief als het donker begint te worden. Dan gaan ze op zoek naar eten. Hierdoor kom je vossen niet zo vaak tegen als je bijvoorbeeld een wandeling maakt. Op plekken waar niet veel mensen komen, kan je ze ook overdag wel zien. Je moet soms wel heel goed zoeken, want een vos kan zich heel goed verstoppen. Gelukkig laten ze wel sporen achter die we kunnen vinden als het licht is. Vossen gaan elke dag op zoek naar eten en daarvoor moeten ze soms grote afstanden lopen. Als ze dan over een zandpad hebben gelopen kan je soms de pootafdrukken vinden. De pootafdrukken van de vos lijken heel erg op die van een hond. Gelukkig kun je met een beetje oefenen deze afdrukken wel uit elkaar halen, want de sporen van de vos zijn altijd smaller dan die van honden. De pootafdruk van een hond is een vierkant, die van een vos langwerpig.
Laten vossen nog andere sporen achter?
Vossen leggen hun keutels neer op wat hogere plekjes langs bijvoorbeeld een wandelpad. Als je goed kijkt naar een wat grotere steen of een boomstronk, dan kan je daar misschien wel een keuteltje vinden. Zo’n keuteltje is dun en lang net zoals je vinger of soms wel twee keer zo lang. Als je zo’n keutel vindt kan je soms nog zien wat de vos heeft gegeten. Soms steken er wat veertjes uit of in de herfst kan je pitjes van fruit of bessen zien.
Vossenvoedsel
Waaruit bestaat het menu van vossen, wat eten ze?
Vossen eten heel veel verschillende dingen, het zijn echte alleseters: omnivoren. Ze eten vlees, maar ook planten. Insecten zoals kevers en rupsen, maar ook muizen, woelmuizen, mollen, kikkers, vogels en soms hazen staan op de menukaart van de vos. Als vossen deze dieren niet kunnen vinden, dan eten ze wormen of eieren, paddenstoelen of bessen en andere vruchten. Vossen eten wel het liefst vlees. Af en toe komt een vos ook een dood dier tegen. Deze wordt dan ook opgegeten. Zo helpt de vos de natuur een handje bij het opruimen.
Mensenkinderen hebben 20 melktanden. Volwassen mensen hebben 32 tanden. Volwassen vossen hebben er veel meer, wel 42 met 4 lange scherpe hoektanden. Met zijn bek open kun je deze 4 tanden van grote afstand zien. Met deze scherpe tanden trek de vos zijn prooi aan stukken. Kauwen doet een vos niet echt. De stukken prooi worden met huid en haar doorgeslikt.
Voor het vangen van prooien heeft een vos veel verschillend trucjes. Afhankelijk van de situatie zet de vos de juiste truc in. Sommige prooien worden beslopen. De vos probeert zo dicht mogelijk naar zijn prooi toe te sluipen en er dan bovenop te springen. Een vos kan ook heel goed springen, wel tot 1,80 meter hoog. Dat is net zo hoog als een volwassen mens lang is.
Als een prooi dan toch weet te ontsnappen dan schakelt de vos over op zijn volgende truc: achtervolgen. Een vos kan namelijk ook heel hard rennen. Een vos die een sprintje trekt is net zo snel als een auto die in de stad rijdt: 50 kilometer per uur. Er is alleen één nadeel: hij kan niet zo snel een bocht maken. Daardoor heeft de prooi toch nog kans om te ontsnappen.
Een vos kan heel goed horen. Hij kan zelfs een muis horen piepen op 30 meter afstand. Sommige prooien die de vos eet, zitten verstopt onder de grond, zoals muizen en mollen. Deze dieren maken onder de grond natuurlijk ook geluiden als ze met elkaar praten of als ze aan het graven zijn. Voor het vangen van ondergrondse muizen en mollen, heeft de vos ook een speciaal trucje: de muizensprong. Als de vos weet waar een muis of een mol zit, dan springt hij met vier poten tegelijk in de lucht. Daarbij steekt hij zijn staart recht omhoog. Als de prooi gevangen is, zakt de staart weer omlaag.
De volgende truc is graven. Als het niet anders is en een vos heeft honger, dan is hij ook niet te beroerd om bijvoorbeeld een nest van bijen of wespen uit te graven. Als een vos ergens een interessant nestje met eieren of jonge vogels heeft ontdekt, is hij ook in staat de boom in te klimmen om het voedsel te bemachtigen. In tijden dat er heel veel voedsel voor de vos aanwezig is, kan hij prooien ook begraven. Op basis van de geur en een ijzersterk geheugen kan de vos deze prooien later weer terugvinden en opeten.
Vijanden van de vos
In Nederland heeft de vos eigenlijk maar twee vijanden: honden en mensen. Een enkele keer wordt een vos gepakt door een das of door roofvogels, zoals een steenarend of een oehoe, maar dat komt heel weinig voor. Vaak gaat het dan om jonge, onervaren dieren. Vooral wij mensen zorgen voor veel dode vossen, want de mens jaagt al heel lang op vossen. Vroeger werd er op vossen gejaagd voor hun mooie vacht. Daar maakte men jassen van. Tegenwoordig sneuvelen vossen vaak, omdat ze (probeerden) een kippenhok of konijnenhok leeg te roven. Dat vinden mensen niet leuk.
Op zoek naar voedsel zwerven vossen over grote afstanden door een gebied. Steeds vaker sterven vossen daarbij als gevolg van het steeds drukker wordende verkeer in Nederland (meer wegen en meer auto’s per weg). Hierdoor is de kans dat een vos onder een auto komt steeds groter. Alleen padden en egels worden nog vaker aangetroffen als verkeersslachtoffer. Daarna zijn het de vossen die het vaakst door auto’s aangereden worden. Ieder jaar worden ongeveer 500 tot 1.000 vossen doodgereden.
Taal
Hoe heet een mannetje bij vossen?
De mannetjes noemen we rekels.
Hoe heet een vrouwtje bij vossen?
Een vrouwtjesvos heet een moer. Dit lijkt wel een beetje op ‘moeder’.
Hoe noem je de vossenkinderen?
Dit zijn de welpen of welpjes. Dit kunnen jongens en meisjes zijn.
Over de hele wereld leven verschillende soorten vossen, maar hoe worden ze daar genoemd. Hieronder vind je, voor een aantal in de buurt liggende landen, hoe ze de vos daar noemen: